In dit artikel exploreer ik vragen die in mij en in de samenleving spelen en vind ik antwoorden in de archetypische energieën, zoals verbeeld en verwoord in een kaartenset over de Archetypische reis.
Als de weg die voor je ligt helder is loop je niet je eigen pad – Joseph Campbell
Het leven is om ontdekt te worden, om geleefd te worden, niet vast verankerd door zekerheden. Zekerheden kunnen ons grenzen geven, maar ze kunnen ons ook beklemmen. Jung definieert de psyché als ‘Het totaal van alle psychische processen, de bewuste én de onbewuste’. Jung noemt de psyché ook wel ziel en zegt dat de psyché uit twee elkaar aanvullende delen, die tegenovergestelde eigenschappen vertonen, bestaat. Het bewustzijn staat tegenover het onbewuste. Net zoals zekerheid tegenover onzekerheid staat.
Van het bewustzijn kunnen we zeggen dat er iets van een relatie van psychische feiten met het ego is. We zijn ons ‘bewust’ als dat ‘iets’ een relatie heeft met het ik of ego. Dat maakt dat het ego een absoluut onmisbaar deel van het bewustzijn is.
Maar ons bewustzijn is maar een heel klein deel van de grote ijsberg in de oceaan. Wat ligt eraan ten grondslag?
Steeds weer vind ik mijn antwoorden in de archetypische energieën.
Ik heb in het werk van Jung mijn dorst weten te lessen, alleen blijft de honger naar meer bestaan. Mijn dorst is gelest omdat ik mijzelf herken in zijn werk, de honger is echter: wat is mijn eigen pad, wie ben ik in essentie en wie ben jij in essentie. Mijn pad is niet zijn pad. Maar wat is mijn pad dan?
Wat wil wat er nu om ons heen gebeurt mij vertellen en wat heeft het ons te vertellen over de collectieve psyché? Zijn het de ego en de ziel die steeds verder van elkaar verwijderd raken en ontstaat daardoor de chaos? Welke test op het pad van de held hebben wij met elkaar te doorstaan? Waar staan we nu in het gevecht met de draak? Welk goud wil er gevonden worden en naar welke roeping hebben wij te luisteren? Welke angst ligt er continu op de loer? Naar welke magische helper hebben we te luisteren, om de avonturen op ons pad te beleven? Wat wil er getransformeerd worden?
Is het virus de oproep (op collectief niveau)?
Is de vraag voor het schrijven van een artikel mijn oproep (op individueel niveau)?
Ik krijg een writer’s block.
Nadat ik volmondig ‘ja’ had gezegd tegen het leveren van een artikel, heb ik het schrijven een week uitgesteld en loop nu tegen de deadline aan en krijg echt niks op papier. Omdat ik in de archetypische energie altijd wel antwoorden vind, besluit ik voor dit artikel een archetypische reis te maken.
Een jaar geleden heb ik een Archetype kaartenset ontwikkeld, die zet ik hiervoor in.
Ik pak de kaarten, totaal 18 afbeeldingen en leg ze links van mij neer, het veld ligt voor mij.
De eerste kaart die ik pak is de kaart voor mijn vraag ‘Wat wil ik vertellen in dit artikel?’ Ik pak een kaart met een mooie blote vrouw, ronde borsten, zwangere buik met de wereldbol erop. Op de achterkant van de kaart staat ‘moeder aarde’. Ik leg de kaart bovenaan en lees de verdiepende tekst:
Moeder aarde is zij die gegrond is en met beide benen op de grond staat. Liefdevol en vol begrip is. Zij is sterk in haar waarnemingen en gebruikt haar zintuigen.
De schaduw: Door haar geaardheid kan zij het mystieke over het hoofd zien en het niet wetende afkeuren.
De tweede kaart die ik pak staat voor de emotie die ik bij mijn vraag heb. Ik pak de kaart met de afbeelding van twee handen over elkaar, met de palmen naar voren en een grote rode ronde cirkel erachter. Op de achterkant staat ‘afwijzende moeder’ en de uitleg is als volgt:
De afwijzende moeder is zij die grenzen kan stellen, die zegt dat ze weet wat ze wil en daar ook voor opkomt. Zij lijkt daardoor een sterke vrouw, ze kan echter afstandelijk overkomen, streng en gevoelloos zijn.
De schaduw: door haar heldere grenzen kan zij de verbinding verliezen met de ander en zich eenzaam voelen. De afwijzende moeder in ons is de kille stiefmoeder die oordeelt en afstandelijk is.
De derde kaart die ik pak is de kaart voor mijn innerlijke kracht. Ik pak een kaart met een vrouw erop die naar zichzelf kijkt en zichzelf tekent. Op de achterkant staat ‘kunstenaar’ en de tekst:
De kunstenaar in ons is de creatieveling op een hoger niveau. De kunstenaar wil zich onderscheiden en kan dat ook door zijn reflectieve vermogen. De kunstenaar heeft manifesterende gaven en kan zich op heel verschillende manieren uiten.
De schaduw: de kunstenaar kan zijn creatieve kant ondermijnen. De kunstenaar kan zichzelf vastzetten in zijn eigen creativiteit, denk aan een writer’s block (!). Voor de kunstenaar is het essentieel om open te blijven en emoties te laten stromen. Alleen op die manier komt het de creativiteit ten goede.
Tot nu toe herken ik alle archetypes, maar mijn onderbuik gevoel zegt dat er iets ontbreekt bij de tweede kaart van de emotie.
Wat wijs ik nou precies af?
Welke emotie wijs ik af waardoor mijn creativiteit niet kan stromen?
Daarbij volgt bij mij parallel de vraag: Wat wordt er in het collectief afgewezen?
Ik besluit daar nog een kaart voor te trekken en pak de kaart waarbij een man en vrouw in innige omhelzing staan. Ik draai de kaart om en zie ‘de Geliefde’ staan en bij de verdiepende tekst:
De Geliefde in ons is de samensmelting van onze mannelijke en vrouwelijk energieën. De geliefde in ons zorgt voor de een plus een is drie. Het is de vereniging van de tegenpolen die groei en ontwikkeling bewerkstelligt.
De schaduw: net zoals de vereniging van tegenpolen groei en ontwikkeling bewerkstelligt, zorgt de afwijzing van een van de twee energieën (de vrouwelijke of mannelijke) voor stagnatie.
Ik voel dat het nu begint te stromen.
De laatste kaart die ik trek staat voor wat mijn vraag nodig heeft. Ik pak de kaart waarbij twee handen waar harten uitstralen, open en omhoog gericht zijn. Ik draai de kaart om en lees ‘Verzorgende moeder’ en de verdiepende tekst:
De verzorgende moeder is liefdevol, verzorgend, beschermend, verbindend en veiligheid gevend. Haar leven is ingericht op de zorg van anderen, voornamelijk haar kinderen. Zij zorgt voor de voeding en de bedding. Door de verzorgende moeder kunnen we binding aangaan, zorgzaam, vriendelijk, meelevend, empathisch en zacht zijn.
De schaduw: de verzorgende moeder kan zichzelf soms vergeten te verzorgen en kan zichzelf daardoor verwaarlozen. Zij is traditioneel, kan overbeschermend en soms grillig zijn.
Ik blijf even stil zitten en voel de kaarten met hun afbeeldingen die voor me liggen in een kwadrant. Het beeld van Persephone komt in mij op. Persephone de koningin van de onderwereld, meisjesachtig, onschuldig, ontvankelijk, zonder doel en voor wie alles mogelijk is. Wanneer Persephone bij mij opkomt, komt ook altijd haar moeder Demeter op. Demeter de godin van het graan, de groei en de ontwikkeling. Demeter die voor haar kinderen leeft en de vruchtbaarheid van de wereld pas weer toelaat als zij haar dochter weer bij zich terug heeft.
Al mijmerend komt het collectief voorbij en voel ik een parallel met de kaarten die ik net neergelegd heb. Moeder aarde en de verzorgende moeder op de verticale as als Demeter energie.
De afwijzende moeder, dat wat er is niet aan willen gaan, de onschuld van de geliefde en de ontvankelijkheid en creativiteit van de kunstenaar als Persephone energie op de horizontale as.
Waar sta ik nu en waar staan wij nu? Staan we op het punt dat Persephone door Hades meegenomen wordt de onderwereld in? Of heeft Zeus al opdracht gegeven om Persephone te vinden en haar terug te brengen bij Demeter?
Het werken met archetypische energieën en het doorvoelen van de energieën in jezelf als een krachtige stromende bron, kan antwoord geven op bovenstaande vragen. Door de resonantie komt er een verbinding tussen het ‘ik’ en het collectief, met wat er om ons heen gebeurt. Laat de vragen maar eens in jezelf doorwerken. En kijk of er vanuit je eigen bron antwoorden opwellen. En weet dat er in ieder van ons krachtige archetypische energieën werkzaam zijn, die als wegwijzers fungeren als de weg voor je soms niet zo helder is.
Mireille Steenkamer – Jungian Analyst/Dieptetherapeut – werkt met archetypen, onder meer in de vorm van een ‘archetypische reis’.